زمین‌لرزه‌های تاریخی در گستره استان خراسان رضوی که به وقوع پیوسته است شامل زلزله های ذیل است . ولی چون تاكنون كاوش باستان شناسي رسمي در منطقه انجام نشده است  و همچنین در متون تاریخی زمان از بین رفتن شهر آزادوار بصورت دقیق آورده نشده است به طور دقیق نمی توان گفت که علت از بین رفتن شهر زلزله بوده و اگر بوده کدام یک از زلزله های ذیل باعث از بین رفتن شهر شده است . شهر اولیه آزادوار احتمالا در تپه های اطراف آرمگاه سید حسن غزنوی بوده که پس از نابودی آن ، شهر جدیدی در قسمت شمال آرمگاه ایجاد شده که قلعه حاکم آن در محل قلعه کهنه روستا ( در ورودی روستای کنونی ) بوده است.

-زمین لرزه 763 میلادی- خراسان :

در سال 763 میلادی (141 هجری شمسی ) زمین‌لرزه فاجعه باری در خراسان روی داد که کوهها را از جای خود حرکت داد و هیچ درختی و سنگی را به جای خویش استوار باقی نگذاشت. بزرگای این زمین‌لرزه 6/7=Ms برآورد گردیده است. محلهای احتمالی این زمین‌لرزه که ره‌های ارتباطی مهمی از آن می گذشته می تواند قهستان ( خواف، قاین، طبس) و یا ناحیه جاجرم، جوین و نیشابور باشد.

- زمین لرزه 22 دسامبر 856 میلادی قومس:

در روز سه شنبه 18 شعبان 242 قمری (جمعه، ۰۲ دی ۲۳۵ هجری شمسی)  زمین‌لرزه فاجعه باری در البرز خاوری روی داد که منطقه قومس و ناحیه خراسان باختری، توابع نیشابور را ویران کرد. در درازنای قطعه زمین حاصلخیزی که به طول 350 کیلومتر میان البرز و دشت کویر، از خور تا فراسوی بسطام و در بخشهایی از طبرستان و گرگان کشیده شده است و 200000 تن کشته شدند و عملاً تمامی روستاها ویران گردید. بزرگای زلزله 9/7=Ms بوده شدت رو مرکز زلزله در حدود Io=X تخمین زده شده است. در منطقه قومس، بیشترین زیان های زمین لرزه به دامغان رسید که نیمی از شهر ویران شد و در ان ۴۵۰۹۶ تن کشته شدند. در مناطق کوهستانی دگر ریختی های گسترده زمین، و از جمله احتمالاً گسلش سطحی، روی داد. شهر قدیمی قومس، مرکز پیشین ایالتهٔ نیز ویران و احتمالاً پس از زمین لرزه سرانجام متروک شد. یک سوم بسطام فرو ریخت و در منطقه میان این شهر و دامغان، دو نسل بعد هنوز اثرات زمین لرزه مشاهده می شده است. طبرستان وگرگان نیز در اثر زمین لرزه آسیب دید، و لرزه اثر فاجعه باری بر منابع تامین آب منطقه قومس داشت زیرا باعث خشکیدن چشمه ها و قنات ها شد، و یا با به راه انداختن زمین لغزه هایی مسیر رودهایی را که به سوی دشت جریان داشتند سد کرد.

- زمین لرزه 2 ژوئن 1052 میلادی- بیهق:

 زمین‌لرزه ویرانگری در منطقه بیهق و بویژه در پیرامون مرکز آن منطقه ( سبزوار کنونی) با بزرگای 0/7=Ms روی داد. رویداد لرزه ای اصلی در اول صفر 444 قمری(چهارشنبه، ۱۲ خرداد  ۴۳۱ هجری شمسی) و پس لرزه‌های آن به مدت بیش از یک ماه دنباله داشت که شهر و باروی آن را به ویرانه ای بدل ساخت. زمین‌لرزه به گونه ای گسترده حس شد و از سالی که این رویداد مهم لرزه ای اتفاق افتاد، تا یک سده پس از آن هنوز به عنوان سال زمین‌لرزه یاد می شد. افرادی بسیاری کشته شدند و باروی شهر به مدت بیست سال به صورت ویرانی باقی ماند.

 در سال 444 هجری قمری در اثر زلزله مناره مسجد پامنار ( جامع سابق ) بیهق افتاد و در آن سال این زلزله تا چهل روز ادامه یافت و آغاز آن در عزه ماه صفر بود و مردم در این مدت نتوانستند در هیچ بنا بمانند . بیشتر مساکن و مواطن خراب شد و در آن سال زحل در دلو بوده و هجوت آمده و مشتری در ثور و جوزا و مریخ در اسد در مقابل زحل. ابوالحسن بیهقی در تاریخ بیهق می نویسد من بسیار پیران را دیدم که آن حادثه به مشاهده دریافته بودند و از آن واقعه تاریخی ساخته و آن سال را سال زلزله نام نهاده .( از کتاب تاریخ سبزوار سید علی نقی امین ص 99 )

- زمینلرزه می 1066 میلادی- قهستان :

در اردیبهشت ۴۴۵  هجری شمسی رشته ای از تکانهای زمین‌لرزه در خراسان روی داد که بزرگترین آن با بزرگای 5/6=Ms بوده و باعث شکافتن کوهها و ویرانی شماری از روستاها گردید. بسیاری کسان جان خود را از دست دادند و بازماندگان در فضای بیرون ماندند.

- زمین لرزه 11 می 1695 – اسفراین:

در سپیده دم 27 رمضان 1106 هجری قمری(چهارشنبه، ۲۱ اردیبهشت ۱۰۷۴ هجری شمسی) زمین‌لرزه بزرگی در دره اسفراین روی داد که بزرگایی برابر 0/7= Ms را دارا بود و سبب ویرانی روستاهای بسیاری در این ناحیه کم جمعیت گردید. در اکثر روستاها بین ده تا یکصد تن جان باختند، روستای بزرگ باتای به طور کامل تخریب گردید و360 نفر کشته شدند. در بنیرو واقع در پای کوههای همجوار زمین لغزه ای روستا را فراپوشاند. در کوران، جایی در سوی جنوب دره، لرزه آسیب های فراوانی ببار آورد. به مدت بیش از یک سال تا 25 محرم 24 اوت 1696، پس لرزه‌های نیرومند به فراوانی روی می داد و تا لرزه‌های خفیف نیز یکسره فروکش کند نزدیک سه سال به درازا کشید.

زلزله در متون تاریخی :

ابودلف سفر نامه خود را به سال 341 نوشته و قطعا واقعه  زمین لرزه  چند سال قبل از آن حادث شده است. از اين واقعه در هيچ يك از ماخذ تاريخي بصورت دقیق ذكري نشده است. احتمال دارد با واقعه اي كه در سال311 ه . ق رخ داده و فصيحي آن را ثبت كرده است مربوط باشد. فصيحي خوافي( فصیح خوافی (۷۷۷- بعد از ۸۴۵ ق)، تاریخ‌نگار و شاعر سدهٔ نهم هجری است )گفته است «دراين سال در آسماني عظيمي در نواحي جنوب شرقي يا شرق گرگان كه موجب زلزله و پراكنش گرد و غبار سرخ شده است. قراين فراواني موجود است كه دلالت بر وقوع زلزله هاي ويرانگر در نواحي مزبور دارد از آن جمله سنگ عجيبي كه ابو علي سينادر يكي از كوه هاي ناحيه جاجرم مشاهده كرده است و نيز چشمه هاي گوگرد دار و شكاف ها و گسل ها و فرونشستن كوهها و وجود كوههاي سرخ در نواحي و نيز سرداب هاي زير زميني انباشته از جمجمه و اسكلت در ناحيه جاجرم ، حدوث واقعه عظيم را تاييد مي كند.

منابع  :  پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ، مجمل‏التواریخ